Beetje minder triomf, aub

Obama doodt Osama, kolonel Khadaffi op een haar na gemist, de leeuw van Damascus, al Assad jr. vecht voor zijn leven en president Salah van Jemen heeft nu echt bijna het einde van zijn carriere ondertekend. En dan hebben we nog maar nauwelijks genoeg adem kunnen halen om ons voor te bereiden op wat er deze week in ieder geval nog op de agenda staat: de uittocht naar Egypte (Cairo opent de grens met Gaza) en het vredespact dat Fatah en Hamas ondertekenen in Cairo woensdag. Een voldongen feit waar het totaal geisoleerde Israel bij staat en naar kijkt (en daarom uit pure onmacht maar weer eens de belastingtegoeden van de Palestijnse Autoriteit heeft ingetrokken). En Europa moet dan ook nog gaan beslissen of het deze nieuwe regeringsvertegenwoordiging erkent. Ook nog deze week?

Zo ongeveer een kwart eeuw geleden zei mijn eerste baas van een persbureau mij als beginnend journalist, dat ik moest ophouden me te verdiepen in het Midden-Oosten en erover te willen schrijven, ‘want dat wordt daar toch nooit wat’. Of hij gelijk had, daar wil ik van af wezen, maar dat het Midden-Oosten en diens sores ons in het westen de komende decennia ook nog wel zullen bezighouden, is een understatement. Ik ben er trots op dat ik, onervaren als ik was, hem volkomen geschift vond.

Maar nog steeds ontmoet ik mensen die zeggen: het Midden-Oosten? Zet er maar een groot hek omheen en gooi er een bom op. Tja, dat meenden we misschien lange tijd te kunnen doen. Maar het gebied laat niet meer met zich sollen. Ook al heeft Amerika eindelijk de lang gehoopte klap op al Qaida kunnen uitdelen. Maar het gejuich ‘USA!USA!’ wekt bij mij meteen irritatie op. Heeft het westen geen even zinloze als levensverslindende oorlog uitgevoerd in Afghanistan en Irak, die veel meer slachtoffers eisten en bovendien twee landen in puin achterlieten? Natuurlijk, Bin Laden had bloed aan zijn handen. Maar dat kleeft ook aan de onze. Een beetje minder triomf aub.

Want het terrorisme zal niet uit te bannen zijn, tenzij het westen beter zijn oren laat leggen naar de wil van de onderdrukte volkeren in het Midden-Oosten. Het is al vaker gezegd, het zuchtje Arabische lente nam al Qaida wind uit de zeilen. De protesten richten zich tegen de corrupte eigen leiders, en niet zoals de terreurgroep van Bin Laden in de eerste plaats tegen het westen. Maar als het westen zich hult in triomfalisme, kan dat de Arabische straat tegen zich doen keren. Op Facebook kom ik nu de meest uiteenlopende Arabische reacties tegen: van ‘Osama, freedomfighter RIP’ tot ‘May his soul rot in hell’. Er is geen vreugde, er is geen verdriet. Syrie, Libie, Jemen, de Palestijnse gebieden, daarop zijn de ogen gericht.

Met de dood van hun leider, is de ideologie van al Qaida nog lang niet uitgebannen, het leeft voort bijvoorbeeld in delen van Jemen, Somalie en Noord-Afrika. Nog afgezien van de wraakacties die nu zeker gaan komen. En hoewel de meeste moslims de gewelddadige acties afkeuren, waren ze het wel eens met Bin Laden’s analyse van de westerse wereld die als een koloniale macht zich opstelt in het Midden-Oosten om oliebelangen veilig te stellen, Israel en corrupte leiders steunt en de volkeren helpt onderdrukken. Een westerse wereld die voor alleen voor zichzelf democratie, mensenrechten en welvaart reserveert. Lange tijd was al Qaida het enige alternatief voor westerse dominantie en lokale dictatuur. Maar het ontwaken van de massa en het gegroeide zelfbewustzijn is nu een beter antwoord gebleken.

De kop van de slang moge afgehakt zijn, nieuwe hoofden kunnen weer aan groeien. En het is mede aan het westen om er voor te zorgen dat deze niet gevoed worden. Zolang het westen zich dominant blijft opstellen, zolang er ruimte is voor orientalisme en het streven naar dominantie van de VS en Europa in het Midden-Oosten, is er ruimte voor terroristen als Bin Laden. Pas door zich op te stellen voor een rechtvaardige verdeling van welvaart, voor mensenrechten en gelijkwaardigheid in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, kan er eindelijk een volwaardige relatie ontstaan. De Arabische lente biedt die uitweg. Het is de hoogste tijd dat het westen er zich openlijk door laat bekoren.