Brief aan Peter Buwalda

 

Beste Peter Buwalda,

U was Zomergast op 2 augustus. In de uitzending zegt u iets wat sommige Nederlanders ook vinden, maar wat me van een intellectueel en een van Neerlands best verkochte schrijvers (van die bestseller Bonita Avenue) toch behoorlijk tegenviel, namelijk dit: ‘De islamitische landen, daar komt in het algemeen weinig esthetisch vandaan’ en misschien omdat u het zelf ook wel een boude uitspraak vond, kwam dit er nog achteraan: ‘is mijn indruk.’ Hum. Tja. Indrukken zijn geen feiten zoals wij weten. Excuus, maar nu ga ik even de historicus uithangen en ook sorry voor de belerende toon.

Tuurlijk, de Arabische wereld is momenteel in verval. En hop, daar krijgt de islam dan meteen weer de schuld van. Maar zullen we niet het kind met het badwater weggooien? Heeft u zich wel eens verdiept in de architectuur, literatuur, poezie, kunstvormen van de islam? Dan moeten we toch constateren dat de islam juist tot grootse prestaties heeft geinspireerd. Neem nu bijvoorbeeld de Rotskoepel Moskee in Jeruzalem die de stad domineert, ongetwijfeld bekend. Maar weet u wanneer hij gebouwd is? 691-2. In die tijd waren wij in de weer met wat robuuste Romaanse bouw enzo. Of wat te denken van de Spiraal moskee in Samarra (zie foto), Irak, 847.  Klein detail, like it or not, maar beide gebouwd in opdracht van de toenmalige kaliefen in Arabie.

Het zijn maar een paar voorbeelden, uit een verre wereld, ik neem aan dat u wel bekend bent met de Alhambra in Spanje en de schitterende exemlaren van islamitische architectuur daar. En dan hebben we het natuurlijk nog niet gehad over de kalligrafie, de waanzinnig mooi gekleurde mozaieken (zie mijn blogfoto), de extreem verfijnde geometrische ontwerpen, ingegeven door religieuze verordeningen dat mens en dier niet afgebeeld mochten worden omdat dat imitatie is van de werken van God.

En als we toch bezig zijn, wist u dat de eerste universiteiten ter wereld uit Fez en Cairo stammen, in de buurt van moskeeen gebouwd, waar veel geleerd moest worden? Wist u dat de Arabieren grote ontdekkingen deden op het gebied van astronomie, omdat ze de hemellichamen wilden bestudeerden vanwege de tijden voor gebed en ramadan?  Enz enz.

Tot slot nog dit: het is zo goedkoop om te stellen dat we kunst kunnen maken zonder religie. Natuurlijk kan dat. Maar denk even in: de Dom van Keulen, veel schilderijen van Rembrandt, om maar 2 voorbeelden te geven, hadden niet bestaan zonder het christendom.

U heeft een mooi boek geschreven, ik hoop dat u ook open staat voor boeken, geschiedenissen, verhalen, overtuigingen en culturen van anderen.

met vriendelijke groet,

 

tineke bennema