(Gepubliceerd in de Volkskrant, 3 maart 2025)
In de bijna totaal vernietigde Gazastrook blijven de Palestijnen weigeren hun leven op te geven. Auteur en eigenaar van de onlangs door Israëlische politie aangevallen Educational Bookshop in Oost-Jeruzalem, Mahmoud Muna, verhaalde tijdens zijn bezoek aan Tilburg University onlangs van een jongetje in Rafah. Hij verdiende de kost door mensen een sjekel (25 cent) te laten te betalen om in een scherf van een spiegel te kijken, die hij had gevonden en hun voorhield. De meesten hadden zichzelf al tijden niet meer kunnen zien en wilden weten hoe ze eruit zagen.
Machthebbers houden niet van de Palestijnen en hun wordt ook niet gevraagd hoe ze denken over hun lot te willen beslissen. Alsof er geen recht van zelfdeterminatie voor volkeren is vastgelegd bij de VN. Over hen is altijd door anderen geschikt en beslist. De Saoedische prins/machthebber Mohammed Ben Salman zei eind vorig jaar dat hij ‘persoonlijk niets gaf om de Palestijnse kwestie’. De eerste Israëlische premier en in het westen bewonderde David Ben Goerion maakte er nooit een geheim van de Palestijnen ‘met geweld te hebben willen verdrijven en hun plekken in te nemen’ (1937 in een brief aan zijn zoon Amos oa).
In 1916 verdeelden de Engelse en Franse diplomaten Sykes en Picot het Nabije Oosten conform hun imperialistische plannen (de Engelsen hadden olie ontdekt in Mosul en Kirkuk en wilden een pijplijn vandaaruit aanleggen naar Haifa, waardoor ze het heilige land als parel in de kroon zagen). Ruim dertig jaar later splitsen de Verenigde Naties het Mandaat Palestina op tegen de wens van de Palestijnen in. Pas bij de Oslo-akkoorden werd voor het eerst een Palestijns volk gezien. En erkend onder leiding van de PLO.
Nu doet Trump drie stappen terug naar het Sykes Picot tijdperk waarin stukken land werden opgeknipt en letterlijk in vijf minuten verdeeld. . Alsof er geen recht van zelfdeterminatie voor volkeren is vastgelegd bij de VN. Ik stel me ook even voor hoe het eruit gaat zien als 2 miljoen Gazanen tegen hun wil worden verplaatst.
Dat de wereld negatief reageerde op het Gaza-Riviera ballonnetje is winst, maar wat veel harder nodig is is steun voor een alternatief plan, waarbij de Palestijnen aan tafel zitten. Palestijnen staan er nog beroerder voor dan Oekraine omdat ze het westen niets te bieden hebben; geen rijke grondstoffen, geen zelfde cultuur. En gehinderd zijn ze door de schatplichtigheid van dat westen aan het joodse volk en de staat Israël vanwege Europees antisemitisme.
Nu is het Israël niet gelukt om het beheer van de Gazastrook terug te pakken, wat de wens van de regering Netanyahu was, die geen geheim maakt van zijn plannen voor een Groter Israël van de Zee tot de Rivier (zoals hij toonde op een kaart gepresenteerd bij de VN). Het liefst bevrijd van al het Palestijnse leven. De Trumpiaanse Riviera zal ook een fata morgana blijven. Vandaar dat hij zich nu richt op de Westoever, waar het Israëlische leger is begonnen met systematisch vernietigen van Palestijnse vluchtelingenkampen, die door hun bestaan alleen al een testament zijn aan het verdrijven van de oorspronkelijke bewoners door joodse troepen in 1947/48. De identiteit en recht van terugkeer van Palestijnen, het zicht op een volk, moet uit de geschiedenis verdwijnen.
Als er niet snel gewerkt wordt aan een degelijk plan voor de regio, zal hier een herhaling van de Gaza-oorlog plaatsvinden. Nu al zijn 40.000 Palestijnen in enkele weken tijd ontheemd geraakt. Wil het westen nog iets van geloofwaardigheid herwinnen als hoeder van internationaal recht – waarin oogjes dichtknijpen voor oorlogsmisdaden van bevriende partners gewoon medeplichtigheid heet – dan moet het nu meer doen dan alleen lippendienst bewijzen aan de tweestatenoplossing. Westerse regeringen hebben na de Hamas aanval op 7 oktober de oorlogsmisdaden van Israël niet willen bestraffen onder het adagium van Israël het recht heeft zich te verdedigen. Welnu, er heeft geen aanval op Israël plaatsgehad vanuit de Westoever. Er is geen Hamas aan de macht, maar de Palestijnse Autoriteit. En er worden geen gijzelaars vastgehouden. (Al hadden al deze argumenten nooit geaccepteerde rechtvaardigingen kunnen zijn voor oorlogsmisdaden, en de destructie van een volk en een grondgebied). Europa wordt bovendien gedwongen meer te doen dan wederom aan de zijlijn te staan, want de nieuwe machthebber in het Witte Huis zal anders net als met Oekraïne een dictaat opleggen. Een die de hele internationale rechtsorde ondermijnt en daarmee ook de veiligheid van de EU zelf.
Het Saoedische Vredesplan, met de Palestijnse amendementen en goedkeuring verdient daarom urgente Europese steun. Zeker nu het Arabische landen verenigt tegen Trump en zijn Riviera. Het bouwt voort op voorstellen door de VN aangenomen van een volwaardige Palestijnse staat in de gebieden die door Israël zijn bezet in 1967. In ruil daarvoor krijgt Israël normalisatie van de betrekkingen met omliggende landen, waarmee zijn veiligheid is gegarandeerd. Door de open economische contacten zal de regio zich uit de klauwen van oorlog kunnen ontworstelen en welvarend ontwikkelen. Wie weet valt Trump nog te paaien met mooie investeringsprojecten, in plaats van Netanyahu’s oorlogen, waaraan hij een hekel heeft.
Dat premier Netanyahu inmiddels de twee-statenoplossing bij het grofvuil heeft gezet en zich met de VS heeft geïsoleerd, is geen reden voor de EU om daarin mee te gaan. Israël koerst zo af niet alleen op vernietiging van het Palestijnse volk, maar ook van Israël zelf dat niets gewonnen heeft bij de oorlog, onveiliger is dan ooit en economisch aan de grond staat.
Zonder voortuitzicht op een gezamenlijk doel zal de regio blijven branden. En zal het westen door niet in te grijpen in nog meer oorlogsmisdaden zijn eigen ziel verliezen.
Het Palestijnse jongetje met het handeltje even-in-het-spiegelstuk-kijken vertelt ook dat mensen soms in huilen uitbarsten als ze hun gezicht zien. Maar blijven zullen ze en ze eisen dat het westen hen ook ziet.