Het Palestijnse leven is waardeloos

(Gepubliceerd in Volkskrant online 3 maart 2022)

Terwijl we in de bus wachten op de brug over het dunne groene slootje van de Jordaan-rivier, die de grens markeert tussen Jordanië en de bezette Westelijke Jordaanoever, krijgt mijn jongste zoon een appje. Mijn Palestijnse schoonvader heeft een beroerte gekregen en kan niet meer spreken. Drie weken geleden is mijn schoonmoeder overleden, met wie hij 63 jaar samen was en tien kinderen wist groot te brengen. Met zijn bezemkastgrote autostoffeerdersbedrijfje en haar vaardigheid om van linzen en rijst voedzame maaltijden te maken, bouwden ze twee huizen en lieten hun nageslacht studeren.

In het ziekenhuis ligt hij op een zaal gescheiden door gordijnen en kan alleen nog maar brullen als een getergde leeuw. Schrijven gaat wel: auto, lees ik in het Arabisch en hij maakt stuurbewegingen en schudt driftig zijn hoofd. De ziekenzaal is inmiddels veranderd in een Arabische salon vol bezoek. ‘Uw Arabisch is nu net zo brak als dat van mijn moeder’, grijnst mijn jongste zoon en het gezelschap lacht zo hard dat een verpleegster ons komt vermanen. Zie ik de twinkel in zijn ogen terugkomen? De oerklanken gaan af en toe over in moeizaam gevormde woorden. Dan ineens het mirakel: hij zegt dat hij ons had beloofd zijn auto te lenen, maar deze is stuk. ‘Echt niet proberen!’, roept hij nu.

En zo gaat de reis alleen voort met taxi en bus en liften van vrienden. Overal komt de Oekraïense oorlog ter sprake. Ja, een bezetting, net zoals in Palestina, alleen doet het Westen hier al 75 jaar niks. Lees jij in de krant dat er dagelijks Palestijnen worden doodgeschoten? En kijk al die vluchtelingen die Europa met open armen opvangt! Maar van bruine mensen en moslims houden jullie niet, hè?

Tja, in de Nederlandse media lees ik: ze hebben een andere cultuur, zijn niet zoals wij, zo gek is dat toch niet. Het hemd is nader dan de rok, het gevoel is er nu eenmaal, we kunnen niet iedereen helpen, ze moeten dat maar begrijpen. In een maatschappij waar emoties maximaal worden gewaardeerd én geëtaleerd is het dus prima als mensen die zichzelf beschaafd vinden, samenvallen met hun primitieve instincten.

Nederland doet nauwelijks een poging te ontkennen dat het voorkeur geeft aan bepaalde soorten vluchtelingen. En bewees Europa, dat zo hoog opgeeft over zijn waarden, met het terugsturen van gekleurde vluchtelingen en pushbacks niet al lang dat het een ranglijst hanteert van mensen die het vege lijf proberen te redden? Door je éigen cultuur een ander mens niet meer zien, dat is het ware probleem.

Israël heeft ondanks de internationale veroordelingen en de vele VN-resoluties nooit een sanctie gekregen. Vijf miljoen nazaten van vluchtelingen zitten nog steeds in kampen, volgens cijfers van de VN. Met Palestijnen kan het Westen zich, in tegenstelling tot de Oekraïners, maar moeilijk identificeren. Alles van waarde is weerloos, is het cliché, maar in bezet Palestijns gebied is het leven waardeloos.

Op dag twee dumpt het riool van het familiehuis in een Palestijnse wijk in Oost-Jeruzalem de inhoud van zijn darmen in de woonkamer. Er is geen warm water terwijl het ongewoon bijtend koud is voor maart. Het wc-reservoir vult niet. Het elektrische kacheltje zorgt er wel voor dat we dichter tot elkaar komen, in een kamer met de deuren dicht, maar laat de ruggen koud. Infrastructuur zoals riolering in Oost-Jeruzalem is de verantwoordelijkheid van Israël, dat dit deel officieel annexeerde. De rest is het gevolg van goedkope Palestijnse oplossingen.

Als we in de West Bank wachten bij een taxistandplaats naar Ramallah, klinken er out of the blue schoten en vliegt een traangasgraat over. Vier Israëli’s zijn in Bersheva gedood. Een Israëlische jeep rijdt langs en de soldaten wilden even laten weten wie de baas is. Bij het checkpoint Kalandia wachten we in de lange rij om door het draaihek te gaan, als er ineens een harde klap weerklinkt en twee soldaten aanstormen die op geweerpunt iedereen naar buiten commanderen. Na tien minuten weer naar binnen en een uur later door.

Nieuwe torenflats verrijzen in door Israël beheerst Noord-Jeruzalem, zonder parkeerplaatsen, groen, goed riool. Israël laat het gebeuren en Abbas bewaakt voor hem als de beste politieman. Feller dan anders wensen Palestijnen de corrupte leider die al dertien jaar verkiezingen tegenhoudt, de dood in. Hij is ‘asfalt’, ‘vuilnis’, ‘dief’, ‘dictator’ en jullie, het Westen, houden hem in het zadel.

Tel daar de armoede bij op door corona, de gierende inflatie, de checkpoints, de doden. De machteloosheid en frustratie over de bezetting zullen tot een explosie komen als Mahmoud Abbas, 87 jaar, komt te overlijden, verwacht iedereen. Het zal tijd worden dat Europa de Palestijnen, net als, terecht, de Oekraïners, conform de resoluties recht doet.

De voorlaatste dag van het verblijf nemen we thuis afscheid van mijn schoonvader. Poetin en Oekraïne, daar wil ook hij het over hebben. Het riool is weer getemd, de wc gefikst. Konden we niet langer blijven? Die auto, die krijgen jullie de volgende keer. Hij omhelst mijn zonen, slaat ze keihard op hun rug, geeft mij een stevige hand en haalt dan de woorden uit mijn mond: ‘Pas goed op jezelf.’