polder ontmoet de oost en de west

Het was aan het einde van de eerste zomer van mijn 7-jarig verblijf op de West Bank, dat ik met de manager van het Palestijnse watermaatschappij belde. Volkomen naief wilde ik protesteren tegen het feit dat we al een maand geen druppel water hadden en de telefoondienst van de maatschappij elke dag weer zei: Bukra, morgen, inshallah, dan stroomt het weer. Met een niet werkende douche, een wc die niet doortrekt was het leven voor een gezin met twee kleine kinderen redelijk lastig to say the least.

De Palestijnse baas verwees mij doodleuk naar de Israelische watermaatschappij Mekorot, van wie hij het water voor de Palestijnen in bezet gebied moest kopen. En alsof dat al niet erg genoeg was, zei hij, kreeg hij ook niet voldoende toegewezen. Ieder huishouden had recht op 2 dagen per week water. Maar sorry, ze hadden nu niets meer. Ik was totaal verbijsterd.
Mekorot heb ik niet meer gebeld. Maar ik vroeg me wel af waarom de nederzetting die we konden zien uit het slaapkamerraam van de kinderen, prachtige groene gazons toonde, terwijl wij nog niet genoeg water hadden om te drinken.

Dat was mijn vuurdoop met het waterprobleem op de West Bank, dat mede in stand wordt gehouden door diezelfde Mekorot met steun van de Israelische regering. En waarover op het moment zoveel te doen is in Nederland, omdat ons kabinet contacten met bedrijven die nederzettingen steunen wil ontmoedigen. Dat het Nederlandse waterbedrijf Vitens zich nu terugtrok uit verbanden met Mekorot was volkomen in lijn met het beleid. Maar vervolgens viel minister Timmermans, teruggefloten door de VVD, het bedrijf af door te stellen dat er toch geen bezwaren waren voor samenwerking. Snappe wie het snappe.

In een uitstekend artikel 7 januari in de NRC van correspondente Leonie van Nierop, valt te lezen hoe de waterverdeling in bezet gebied er precies uitziet. Behalve tekorten, hebben de Palestijnen ook te maken met een hogere waterprijs dan de kolonisten in de nederzettingen, mogen ze geen putten slaan, vernielen kolonisten en het leger stelselmatig Palestijnse watervoorraden en zien we dat een Palestijn 70 liter water en een Israeli 300 liter water op een dag gebruikt. Dat gaat onder andere in de gazonnetjes zitten natuurlijk, maar heeft ook te maken met waterverspillende intensieve Israelische landbouw. Mekorot kreeg na de verovering van de West Bank van de Israelische regering als gestolen cadeau het watermonopolie voor het bedrag van een sjekel in de schoot geworpen.

Mijn tweede kennismaking met het bedrijf was jaar later. We hannesten dagelijks met water (we pompten regelmatig regenwater op uit ons ondergronds waterreservoir, dat natuurlijk niet te drinken was, maar wel geschikt voor douche en toilet). Op een ochtend toen ik het dorp uitreed met de auto trof ik een aantal bulldozers met Israelische nummerplaten aan de hoofdweg Ramallah Jericho. Parallel aan de weg trokken ze een goot, buizen lagen klaar. Ik nam aan dat het om nieuwe waterleidingen ging. Wat me ook opviel was dat er tenminste een maar meestal een stuk of drie zwaar gewapende soldaten bij stonden. Naarmate het werk vorderde, werd ik nieuwsgieriger en op een dag stopte ik. Meteen kwam een van hen naar me toe, vroeg me naar mijn id en wat ik wou. ‘Ik wilde graag weten wat jullie aan het doen zijn, ik woon hierachter, is die waterleiding voor ons?’

Hoe naief kun je wezen deel 2. Maar goed, het was vlak na de Oslo-akkoorden, we hadden hoop.
Hij keek me vanaf de hoogte aan en zei in het Arabisch: ‘Water. Mekorot. Doorrijden.’
Wat ik dan ook maar deed. De volgende dagen kon ik waarnemen dat de leidingen ons dorp lieten liggen en regelrecht naar die nederzetting werden gelegd. Zo gaat het dus met water in bezet gebied, het leger moet er aan te pas komen om illegale handelingen en gestolen waar veilig te stellen.

Mijn boodschap aan Vitens: well done, chapeau. Het Israelische waterbeleid in de West Bank is zowel door de VN als de EU veroordeeld. En jullie staan trouwens niet alleen. Vandaag heeft ook de pensioenorganisatie PGGM laten weten geen contact meer te willen met Israelische banken die nederzettingen steunen. Minister Timmermans wordt links ingehaald door civil society.