polder ontmoet de oost en de west

(verkorte versie in Trouw gepubliceerd 4-10-2011)

Ik studeerde in Jeruzalem toen de Palestijnse opstand in 1987 uitbrak. Op deze spontane volksuitbarsting volgde een kettingreactie van gebeurtenissen: hardhandige Israëlische repressie, internationale aandacht voor de Palestijnen, en het officieel opgeven van de claim op de bezette Westelijke Jordaanoever door de toenmalige Koning van Jordanië Hussein. Hij vond dat het gebied voortaan aan het Palestijnse volk moest toebehoren dat nu een duidelijke onafhankelijke staat opeiste. Die eis werd in november 1988 vertaald in het uitroepen van de onafhankelijkheid van Palestina door PLO-voorzitter Yasser Arafat in ballingschap in Algiers.
De stemming onder de Palestijnen toen was euforisch. Hun eigen land lag binnen handbereik. Wat volgde waren in 1993 de Oslo-akkoorden die de basis voor die onafhankelijkheid moesten leggen door steden en gebieden onder Israëlische bezetting over te dragen aan de Palestijnse Autoriteit. Met palm- en olijftakken zwaaiden de Palestijnen toen naar het terugtrekkend Israëlische leger.

Nu, in 2011 is een onafhankelijkheid verder weg dan toen. Op 23 september heeft demissionair president Mahmoud Abbas wederom de onafhankelijkheid van Palestina uitgeroepen en wil hij een hogere diplomatieke status in de VN bemachtigen, terwijl de Palestijnen 1988 nog vers in het geheugen ligt. Toen erkenden ongeveer 90 landen ‘Palestina’ onmiddellijk. Ik ben het eens met minister van buitenlandse Rosenthal dat Nederland die verklaring niet moet ondersteunen, maar hij gebruikt de verkeerde argumenten die vrede in het Midden-Oosten evenmin dichterbij zullen helpen.

In de eerste plaats is Mahmoud Abbas de verkeerde man op de verkeerde plek om de bruid weg te geven. In 2005 werd hij na het overlijden van Arafat gekozen, niet omdat hij zo geliefd was bij de Palestijnen (toen al stond hij bekend om zijn corruptie en vriendjespolitiek), maar omdat hij in het westen goed lag en de Palestijnen hoopten dat hij hen door zijn sympathie daar dichter bij vrede zou brengen. Dat gebeurde niet en sinds 2009 is Abbas’ regeringstermijn verstreken, terwijl er geen nieuwe verkiezingen zijn gehouden. Zijn verklaring op nu heeft daarom geen enkele juridische status, noch wordt het algemeen gedragen door het Palestijnse volk. Het schaadt de Palestijnse zaak op de lange termijn.

In de tweede plaats wil hij het land uitroepen op een gebied dat kleiner is dan dat van Arafat deed in 1988, die de officieuze bestandslijn van 1967 volgde en het is ook veel geringer dan de officiële VN-resolutie 181 uit 1947 (delingsplan voor Palestina) behelsde. Bovendien is Westelijke Jordaanoever nu niet meer dan een verzameling puzzelstukjes doordat het is verknipt door joodse nederzettingen, kolonistenwegen, checkpoints, en militaire terreinen waar Palestijnen niet mogen komen. Acceptatie daarvan is niet meer dan legitimering van de bezetting.

Al met al met maakt het Abbas’ verklaring tot een holle exercitie die er vooral toe dient de macht van Fatah in de Westelijke Jordaanoever te consolideren en hem hoop biedt de Gazastrook (die nu in handen van Hamas is) weer onder zijn beheer te brengen. Zelfs de grootste aanhanger van het Palestijnse volk moet hier niet in trappen.

Onze minister meent dat de verklaring tot grotere spanningen zal leiden. Daarmee wil hij geen dienst bewijzen aan het Palestijnse volk, maar vooral aan Israel. Israel is mordicus tegen de Palestijnse staat, omdat het land bang is dat de Palestijnen een sterke troefkaart in handen zullen krijgen bij onderhandelingen. Ik denk dat de verklaring de Palestijnen hooguit tijdelijk wat publiciteit en sympathie zullen opleveren. Maar de almachtige positie van Israel in het conflict wordt van geen kant bedreigd door 23 september. En daarin schuilt het werkelijke probleem. In het conflict tussen de Palestijnen en Israeli’s dicteren de laatsten de feiten. Resolutie 181 uit 1947 heeft alleen het joodse volk een land opgeleverd en Israel heeft sinds 1947 zijn grondgebied stelselmatig uitgebreid ten koste van de Palestijnen. Ondanks de vele resoluties van de VN, van het kwartet (VS, Rusland, VN en EU) gaat het zijn eigen gang.

Die halfhartige houding van het kwartet, dat Oslo-akkoorden, stappenplannen en routekaarten vastlegt en vervolgens geen sancties instelt als Israel ze niet nakomt, is oorzaak van het uitblijven van een echte en geen papieren Palestina (het Palestijnse volk wordt wel gestraft, bijvoorbeeld met langdurige boycot van Hamas in Gaza).

Daar komt ook nog het wanbeleid van demissionair president Abbas bij, die niet in staat is gebleken een regering van nationale eenheid te vormen waardoor er nog steeds geen verkiezingen zijn gehouden.

Het is de hoogste tijd dat aan deze internationale en presidentiele onverschilligheid voor het lot van het Palestijnse volk een einde komt. Roep Israel en Palestijnen om de tafel en zorg dat strafmaatregelen worden ingesteld als er geen echte, duurzame Palestijnse staat uitrolt met garanties voor Israëls veiligheid. Land voor vrede is de enige reële oplossing. Ook al is Israel daarvoor banger dan voor de nieuwe kleren van keizer Abbas.