Opvang is ook: beste propaganda tegen IS

Ik vloog met Ryanair van Dusseldorf naar Zuid-Zweden op stoel 23 C aan het gangpad, met links op 23 B een jonge goed opgemaakte vrouw met hoofddoek, in spijkerbroek met gympjes. Aan de andere kant van het gangpad, op 23 D en 23 E, nog een jonge en een oudere vrouw met witte hoofddoeken. Ik vroeg in het Arabisch aan mijn buurvrouw waar ze vandaan kwam. Ze keek verbaasd en antwoordde toen: uit Syrie. Ze vertelde dat ze op weg was naar Gotenburg, een van de centrale opvangplekken voor vluchtelingen in het ruimhartige Zweden. Ze was met haar zus en vader eind vorig jaar naar Duitsland gekomen, via Turkije en Italie, zes uur met de boot. Haar moeder was net aangekomen, vorige maand en haar reis was vreselijk geweest. Ik durfde niet naar details te vragen. Ik kon wel raden waarom de vader met de twee meisjes eerst was gereisd.

Ze kwamen uit Sham, Damascus. En toen wilde ze van mij weten waar ik vandaan kwam en waar ik Arabisch had geleerd. Toen ik vertelde dat ik 7 jaar op de West Bank heb gewoond, begon ze te stralen: ‘Wij zijn ook Palestijnen!’ We moesten ontzettend lachen, even voelt het alsof oude vrienden die elkaar lang niet hebben gezien.
‘Waar in Palestina?’ vroeg ze me.
‘Op de Westbank, vlak bij Ramallah. En jullie?’
‘Mijn grootouders komen uit Safad.’ Ze behoort dus derde generatie Palestijnse vluchtelingen. Safad ligt inmiddels in Israel. Ze is nazaat van de in Palestijnse volksmond van ‘1948’. Dat staat voor de eerste grote exodus van 750.000 Palestijnen verdreven in 1948. De tweede golf van vluchtelingen vond plaats na de oorlog van 1967, goed voor 500.000 extra vluchtelingen. Ze vertelde dat ze zelf nog nooit in Palestina is geweest en wilde weten waarom wij weg zijn gegaan. Dat was vanwege de oorlog in 2001, die uitbrak nadat premier Sharon de Haram al Sharif in Jeruzalem beklom.

Toen was het mijn beurt om te vragen waar zij precies vandaan kwam in Damascus. Het was even stil. Toen gaf ze zo zacht antwoord dat ik haar niet verstond. Ik herhaalde mijn vraag.
‘ Yarmouk’, verstond ik toen.

Yarmouk is of liever was het Palestijnse vluchtelingenkamp dat in 2012 gebombardeerd en belegerd werd door Assad. De kampbewoners groeven meters diep in de straten op zoek naar de waterleiding die afgesloten was. Ze aten honden en katten. En gras. #saveyarmouk. Uiteindelijk verloor Assad het kamp aan IS. En vervolgens kwam Jabhat al Nusra erbij. De VN bestempelde het kamp als de hel op aarde. Het is nu bijna leeg. Maar onder de laatste bewoners is tyfus uitgebroken. Ik durf haar naar niet aan te kijken. Als ik haar vraag hoe het westen de vluchtelingen het beste kan helpen, zegt ze dat ze dat niet weet.

Aan de andere kant van het gangpad delen haar zusje en moeder een kop koffie en een stuk chocola en vragen of ik ook wat wil, voordat ze het doorgeven aan mijn buurvrouw.
Dan landen we en wil ze met haar smartphone een foto maken, we zien de meren en bossen van Zweden door de flarden van wolken. Blij laat ze de foto aan haar moeder en zusje zien.
Op het vliegveld bij het afscheid draait de moeder zich nog een keer om in haar veel te grote wat gekreukelde blauwe ongetwijfeld Rode Kruis jas en zegt tegen me: ‘Hamdillasalame’. Prijs Allah voor je gezondheid.

Het besluit van de EU vandaag om vluchtelingen op te nemen en te verdelen is van groot belang op diverse gebieden. De solidariteit met vluchtelingen geeft hun allereerst het gevoel dat Europa hun leed erkent. Het verwijt van Arabieren dat het westen met twee maten meet als het gaat om westerse vrijheid, westerse welvaart en veiligheid, wordt ondergraven. Het is altijd een bron van frustratie voor veel westerse moslim jongeren en daarmee een bron voor radicalisering. Juist de komst van vluchtelingen kan ook jongeren aan het denken zetten over de wreedheden begaan door IS in naam van de islam.

De opvang is ook een boodschap aan IS en Assad, kijk wat jullie gedaan hebben met jullie bevolking: ze willen jullie niet. De komst van 1 miljoen vluchtelingen naar Europa en de opvang zijn de grootste anti-propaganda tegen IS tot nu toe. Bovendien zal de kennis van de Europeanen over het Midden-Oosten en de islam vergroot worden, nu zij van dichtbij kennis kunnen maken met vluchtelingen, hun verhalen, geschiedenis.