Tussen de lekkernijen in het pas geopende Arabische supermarktje in een doodsaai Zweeds dorp, trof ik nog nooit eerder geproefde, diep roze rozenjam. Mijn blik werd getrokken naar de transparante gelei waarin rozenblaadjes zweefden. De bloem van de liefde, misschien in glas wel langer houdbaar dan menigeen het lukt het ideaal in stand te houden. Nu hier, hop, deksel eraf, een symbool om op te lepelen of smeerbaar voor op brood. Houdbaarheidsdatum: nog twee jaar, tot april 2018. Of all places, het is gemaakt in Syrie, Damascus. Gefabriceerd nog maar een paar maanden geleden, midden in een oorlog, midden in een hel.
Ik vraag me af wat het verhaal erachter is. Waar zouden ze hun rozen nog kunnen telen? Waren er bommen en granaten gevallen in de buurt toen ze oogstten? Ging het transport van suiker, citroenzuur, glaswerk, etikettering, en het eindproduct langs checkpoints? En zouden het Assad adepten zijn, of een familiebedrijf verscheurd door verschillende politieke opvattingen, want ik neem aan dat rebellen niets meer produceren en het land uit krijgen? Het enige dat ik zeker weet, is dat, ondanks alles, ze het is gelukt om potjes jam te exporteren, binnen 5 maanden na productie en uit te brengen op de Zweedse markt.
Deze prachtige jam, gemaakt door Syrische Herculessen met twaalf opdrachten, moet ik hebben. Al was het alleen al bij wijze van eerbetoon aan het Syrische volk, dat door wil leven. In mijn beste Arabisch vraag ik aan de verkoper of ik met een bankkaart kan betalen. Hij kijkt me ongelovig aan en antwoordt snel in fonkelnieuw Zweeds: ‘Javist.’ We lachen allebei schuchter.
Hier komt veel samen. Zijn winkeltje heet The Holy land. Want guess what, zijn familie behoort tot de ook zovele gevluchte Palestijnen, nu weer uit Syrie, kleinkinderen van vluchtelingen uit Palestina, uit 1948. Of inmiddels als achterkinderen. Ik ben de tel kwijt met die generaties vluchtelingen.
Thuisgekomen onderwerp ik het potje aan nader onderzoek. Ze hebben een Facebook pagina. Ze doen niet aan biologische productie. Het etiket laat aan de zijkanten los. Het zit er scheef opgeplakt. Ik voel medelijden, misschien was de lijm op en deden de plakmachines het niet. Moest alles met de hand.
Maar dan die in het glas gevangen tere drijvende rozenblaadjes.
Naschrift: via een van mijn vrienden op FB kreeg ik dit bericht, waaruit inderdaad blijkt dat de oorlog de rozenproductie met zeker 20 procent heeft doen afnemen. De beroemde Damascus roos staat onder druk. Maar ja, wat is dat vergeleken met een mensenleven in Damascus.