polder ontmoet de oost en de west

(Dit artikel verscheen in Trouw op 30 augustus in iets andere versie)

En ja hoor, daar gaan we weer. Het kabinet verklaart mee te zullen helpen aan de wederopbouw van de Gazastrook. Er wordt een Gaza-top gehouden in Caïro waarbij het opheffen van de Israëlische blokkade (met veiligheidsgaranties voor Israël) en de wederopbouw van de watervoorziening centraal staan.
Ons land gaat als vanouds en enthousiast weer een ‘concrete bijdrage’ leveren. Het waren bijna letterlijk dezelfde bewoordingen na de Israëlische destructie in de Gazastrook bij de oorlogen van 2000, 2006 en 2009. Al het ontwikkelingswerk dat ons land mede heeft helpen financieren (Gaza-haven, vliegveld – eerst gebulldozerd in 2001, toen gebombardeerd in 2010 en nu weer doelwit – , gebouwen, infrastructuur) is keer op keer vernietigd. Die hulp dateert van 1994. Nu twintig jaar later, beginnen we weer van voren af aan.

Blijkbaar willen we nog steeds niet erkennen wat we eigenlijk financieren: het uitblijven van een politieke oplossing door onwil aan Israëlische kant en onze onwil om Israël daarvoor te straffen. In plaats daarvan proberen we de bezetting zo aangenaam mogelijk te maken voor de Palestijnen. Onze ontwikkelingshulp (niet de noodhulp) is een legitimering van de bezetting en gebrek aan moed om een politieke oplossing te forceren.

Anders dan voorgaande jaren ligt er inmiddels een rapport over het Midden-Oosten op de tafel van de regering: van de zwaar opgetuigde door de regering en Staten-Generaal ingestelde Adviesraad voor Internationale Vraagstukken (AIV). De Raad adviseert ons land, dat prat gaat op garantie van mensenrechten en internationale verdragen, en juist vanuit onze traditionele band met Israël, binnen de EU een actievere rol te gaan spelen inzake het Midden-Oosten om een twee-statenoplossing naderbij te brengen voor Palestijnen en Israëli’s. Belangrijke punten zijn verder dat Hamas als een serieuze gesprekspartner moet worden beschouwd, dat er een Midden-Oostenconferentie moeten worden gehouden om duurzame vrede te bewerkstelligen en als dat niet lukt, Nederland moet proberen om de partijen weer pratende te krijgen. Met het Internationale Gerechtshof en het Vredespaleis in Den Haag is ons land bovendien hoeder van het naleven van internationale verdragen. Ook staat er een oproep tot boycot van producten uit de joodse nederzettingen in.

Critici zullen meteen roepen dat het een linkse en pro-Palestijnse denktank is, maar wie de namen van de leden bestudeert, ziet dat het vooral gaat om prominente CDA’ers en VVD’ers.

Als ik PvdA-leider was zou ik hiermee nu de VVD om de oren slaan. Het is een publiek geheim dat tijdens de uitruil van wensen bij de formatie van Rutte II overeengekomen werd dat het buitenlands beleid voor een groot deel bepaald zou worden door de VVD en onze handelsbelangen. En daarvoor moesten zowel de redelijk kritische Timmermans als zijn partij veren laten in het voordeel van Israël.

Maar dit regeerakkoord is inmiddels achterhaald: de oorlog heeft tot zoveel vernietiging geleid, zoveel leed, en ook het conflict naar Nederland gehaald, dat daden noodzakelijk zijn.

Zelfs het regeerakkoord uit 2012 wijst ‘op het benutten van de goede banden met zowel Israël als de Palestijnse autoriteit’ om ‘vrede en veiligheid’ te bevorderen.

Het slagveld moet nu onderhandelingstafel worden. Het is tijd voor moedige stappen, in plaats van afzijdigheid, en wel in Europees verband. En het is niet de VVD, maar de PvdA die de sleutel in handen heeft. Hier en nu is een belangrijke rol weggelegd voor deze partij, met haar grote sympathie voor Israël, die met het rapport in handen de VVD zou moeten overtuigen dat het niet in het belang van Israël is om toe te geven aan korte termijn denken. Juist deze partij waar de pro-Israëlische sympathie langzaam heeft plaatsgemaakt voor een pro-Palestijnse. We’ve been there, done that. De AIV heeft een duidelijke visie ontwikkeld. Duurzame vrede in het Midden-Oosten vergt inspanning, creativiteit en vooral veel moed. Want de status quo is geen optie meer.