Het dreigt een beetje ondergesneeuwd te raken door Syrie, maar meer dan opmerkelijk was toch wel het nieuws dit weekend dat Nederland excuses gaat maken voor de standrechtelijke executies gedaan tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog 1946-1949. Ik schreef het hier al eerder: Nederland zal tot november – als premier Rutte Indonesie bezoekt – in de ban blijven van het sorry zeggen. Eerst was het nooit sorry, toen was er een beetje sorry van minister van buitenlandse zaken Bot die verklaarde dat ‘Nederland zich aan de verkeerde kant van de geschiedenis bevond’. Daarvan vond NL dat het als een excuus moest doorgaan. Enfin, blijkbaar meent de huidige regering ook dat dat niet echt helder was. En jawel, daar kwamen ze van het weekend dan toch, die verontschuldigingen. Een stap in de goede richting. Maar niet voldoende. Extra genant is het allemaal omdat de stokoude weduwen van de vermoorde mannen ze moeten komen halen.
Het wachten nu is op een algeheel diep door het stof voor het leed dat wij veroorzaakten na WOII in onze voormalige kolonie. En, zoals de weduwen van de geexecuteerden terecht zeiden: een sorry dat gebracht en niet gehaald moet worden. Want de weduwen zouden ze moeten krijgen in Jakarta, toch wel een verre reis vanaf Zuid-Celebes. Ik heb het even op gezocht: 1400 km vanaf Makassar.
Advocate Liesbeth Zegveld die de weduwen vertegenwoordigt en de Nederlandse Staat op de knieen heeft gekregen eerst met schikkingen inzake het bloedbad in Rawagede, toen met Zuid-Sulawesi en nu dan met excuses, stelt in een verrukkelijk vlijmscherp persbericht dat ‘een gewetensvolle implementatie’ van het schikkingsvoorstel inhoudt dat boetedoener naar slachtoffer komt en niet andersom.
Geweten. Daar gaat het natuurlijk allemaal om. Terwijl de regering nog steeds eerst en vooral aan het eigen hachie blijft denken en als de dood is dat algehele excuses zullen leiden tot erg vervelende, grotere kostenposten in de vorm van schadevergoedingen.
Er speelt nog een andere kwestie. Rutte heeft kenbaar gemaakt dat de excuses er snel moeten komen. Dat klinkt nobel, maar wat er volgens Zegveld achter zit is dat hij in november die woorden niet zelf wil hoeven uitspreken. De nabestaanden vinden de datum op 12 september van excusesoverdracht random gekozen, zijzelf herdenken hun familieleden op 11 december. Zegveld stelt dat de vrouwen niet aanwezig zullen zijn als Nederland vasthoudt aan plaats van acte Jakarta.
Is dit excuses nu wel of niet van harte gemeend, vraag ik me dan af. In plaats van verzoening, strooit de Nederlandse Staat alleen nog meer zout in de wonden. Rutte en Timmermans: maak nu eindelijk het grootse gebaar. 350 jaar kolonialisme, 350 profiteren van een andere bevolking, vereist diepe verontschuldigingen. En het leed dat wij anderen hebben aangedaan tijdens een door ons begonnen oorlog al helemaal.