De Belgen kunnen er wat van: in 2001 klaagde een medewerker het uitzendbureau Adecco aan, omdat banen in bedrijven die geen allochtonen wensten aan te nemen, de code “BBB” meekregen. Dat staat voor “Blanc Bleu Belge”, een afkorting die verwijst naar een Belgisch koeienras. Maar wij Nederlanders doen er graag een schepje bovenop.
In Nederland vindt namelijk 77 % van de uitzendbureaus het legitiem als een werkgever zegt: ‘Ik vind het een beetje vervelend om te vragen, maar ik wil liever geen Turken; ook al spreken zij prima Nederlands’. Want ze geven antwoorden als deze: ‘En Marokkanen? Is dat een probleem? Of gewoon sowieso geen allochtonen?’
Dat tekenden onderzoekers van de VU Evelien Soeters en Anne Backer op, die zeggen geschrokken te zijn van hun bevindingen.
En of het niet erger kan blijkt er in tien jaar weinig veranderd, want al in 1991 werd discriminatie aangetoond in de uitzendbranche, toen was het percentage uitzendbureaus dat onderscheid maakte naar etnische achtergrond, maar liefst 94. Optimisten zouden kunnen zeggen dat we de goede kant op gaan. Maar de onderzoekers zijn er nog niet zo zeker van, omdat ze iets andere (minder strenge) maatstaven hanteerden. En dan nog. Als de cijfers precies zijn, gaat slechts 20 % niet meer in (dezelfde) fout.
Naast de uitzendwereld treft wat mij betreft ook de Commissie Gelijke Behandeling blaam. De CGB noemt de omvang van de discriminatie ook stuitend, maar, ik citeer en verzin niets: ‘We wisten wel dat het meerdere keren voorkomt’, zegt ondervoorzitter Piet van Geel, die eerder klokkenluiders bij zich heeft gehad. Pardon? Er kwamen klokkenluiders naar hem toe en zelf trok hij niet aan de bel?
En heeft het ministerie van Sociale Zaken al gereageerd? En waarom blijven de resultaten van onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau uit? Het kreeg opdracht van de minister om discriminatie op de arbeidsmarkt te onderzoeken. De twee masterstudentes lukte het al snel. Al hebben ze met ‘knikkende knieen’ en stijgende verbijstering de antwoorden van de uitzendbureaus aangehoord en opgetekend.
En dan nog een klein dingetje. In 2010 was 4 % van de autochtone Nederlanders in 2010 was werkloos, en 17 % van de allochtonen. Maar ja, dat ligt uiteraard aan hun luiheid, culturele achtergrond en slachtofferschap. Uh huh.
Daar staat het verhaal van mijn buurvrouw tegenover. Ze werkte bij een groot uitzendbureau. Daar hadden ze een speciale lade voor 40+ vrouwen. Die vrouwen werden keurig te woord gestaan tijdens een intakegesprek. Daarna ging hun formuliertje in die lade om er daarna nooit meer uit te komen omdat het uitzendbureau op het standpunt stond dat ze onbemiddelbaar waren.
Een bewijs te meer dat die bureaus het niet zo nauw nemen met de regels over discriminatie.