(Gepubliceerd als brief in (NRC 6 september 2022)
Als hartstochtelijk liefhebber van Russische schrijvers, juich ik het gedegen stuk van slavist Sjeng Scheijen toe die de aanval op hun boeken uitstekend pareert (O&D, 3/9).
Scheijen verdedigt onder meer schrijver Brodsky op wie de pijlen nu zijn gericht en die juist leed onder Sovjetvervolging. Maar ook Dostojevski werd het schrijverschap onmogelijk gemaakt in zijn beginjaren: agenten van de tsaar arresteerden hem, hij onderging een schijnexecutie om hem schrik aan te jagen en werd vier jaar verbannen naar Siberië.
Het westerse gebrek aan kennis leidt tot generalisaties over ‘besmette’ Russische literatuur. Blijkbaar is vergeten dat maar liefst vijf Russische schrijvers de Nobelprijs voor de Literatuur kregen. Slechts een van hen, Sholokhov kreeg toestemming van de autoriteiten om de prijs op te halen. Heeft het Westen de Russen toen verkeerd beoordeeld? Nee, zal er gezegd worden: Boenin, Pasternak, Solzjenitsyn en Brodsky waren ook anti-imperialistisch. Maar met alle respect, de grote schrijver Ivan Boenin bijvoorbeeld, die de prijs kreeg in 1933, het land ontvluchtte vanwege de bolsjewieken, die zich in het Westen vestigde, en een joodse onderduiker huisvestte, wie leest zijn parels van verhalen nog in het Westen? Wie kent de pillen van Solzjenitsyn? Een beetje meer westerse nederigheid en respect voor deze grote kunstenaars, die tijd en culturen overstijgen, die bijna allemaal ook nog eens leden onder armoede en vervolging, zou op zijn plaats zijn. En ga ze vooral lezen.