Vraag het een analfabeet in het Midden Oosten en vraag het iemand in het westen: wat is de overeenkomst van Sykes Picot. De meeste westerlingen hebben geen idee. De betreffende analfabeten weten het beter. Deze week is het 100 jaar geleden dat de Sykes Picot overeenkomst werd ondertekend, een van mijn favoriete gebeurtenissen in de geschiedenis. Niet alleen omdat het Nabije Midden Oosten in luttele minuten in partjes werd verdeeld en verorberd door Engeland en Frankrijk. Maar ook omdat de gevolgen nog tastbaar zijn. Zo verwees de so called IS in een van hun tweets direct naar die grenzen, die geslecht zouden worden.
Nadat diplomaten Sykes en Picot in 1916 een lijn in het zand hadden getekend van ongeveer Kirkuk naar Acre, spraken de Franse en Engelse premiers Clemenceau en Lloyd George elkaar later nog over ‘details’. Dit in de slipstream van de herschikking van Europa en Afrika en het Midden-Oosten na afloop van WOI. De landen hadden recht op zelfbeschikking, besloot de Volkenbond. Maar grootmachten Engeland en Frankrijk meenden dat ze daar nog niet aan toe waren en dienden te worden opgevoed. Door hen uiteraard.
Het kostte ze 5 minuten (beschreven in het uiterst lezenswaardige A line in the Sand:
‘Wat wil je?’ vroeg Clemenceau.
‘Mosul.’ antwoordde Lloyd George (de Engelsen hadden als eersten in het geheim olie ontdekt).
‘Je zult het krijgen.’ zei Clemenceau. ‘Wat nog meer?
‘Jeruzalem’, zei Lloyd George.
‘Dat mag je ook hebben’, antwoordde Clemenceau.
In ruil voor dat alles kreeg Frankrijk Syrie.
Er werd geen rekening gehouden met diversiteit aan bevolkingsgroepen die er woonde, aan de verschillende religies.
Met dat in het achterhoofd kan je wannebe IS-pr stunt niet helemaal kwalijk nemen om de grens tussen Syrie en Irak te bulldozeren: de overeenkomst en het gedachtengoed werden platgewalst. En ergens krijgen ze gelijk, Syrie en Irak zullen in hun huidige vorm niet meer voortbestaan.
(Voetnoot: Palestina zou volgens het plan ‘internationaal gebied’ worden, maar de Engelsen wisten het al snel van de sullige Fransen af te troggelen)