‘Deze verkiezingen staan in het teken van UW portemonnee’ was de introtekst van het eerste grote lijsttrekkersdebat gisteravond, en toen had nog geen enkele lijsttrekker zijn mond opengedaan. En inderdaad het ging over geld, over u en ik en wij en zij en heel veel Europa. Net nu iedereen terug is van wat dure vakantietjes naar China, Argentinie, Turkije en alle andere uithoeken van de aardkloot. De vraag is: heeft het onze blik verruimd? Nog wat internationale bagage mee terug genomen? Gezien het feit dat we al jaren globetrotters zijn en we alleen maar meer zijn gaan navelstaren, vrees ik van niet. Feit is dat buiten Europa, wat een puur economisch thema is geworden, internationale onderwerpen geheel ontbreken in de verkiezingscampagne. Ik heb wat vergelijkend warenonderzoek gedaan bij PvdA, CDA, VVD, SP en GroenLinks. En wat programma’s en beginselen van vroeger vergeleken.
Maar eerst even een quizje: deze slogan, van welke partij is tie: ‘Kijk eens naar dit prachtige land’?
Nee, het antwoord is niet van de PVV, maar …. van GroenLinks. De ooit linkse kosmopolitische partij die nu wil charmeren met ‘vijf beloftes voor Nederland’. De wereld ligt niet meer aan de voeten der ooit idealistische partijgangers. Kijk, van een partij als de VVD kun je niet anders verwachten dan dat zij er naar streeft een – ik verzin het niet zelf – ‘verdienpartij’ te worden. Zelfs de EU wordt daarbij gemeden, op de openingspagina komt het geheel niet voor. Maar alle partijprogramma’s zijn polderachtiger dan ooit.
Neem nou het CDA dat doet niet meer aan wereldse zaken. Op haar website komt de partij niet verder dan Europa, waarvan de zuidelijke landen vooral op de vingers moeten worden getikt. Zowel bij de PvdA als bij de SP zijn ‘wereld’ en ‘internationaal’ wel trefwoorden. Maar de PvdA vindt bv dat ‘we ons niet moeten afsluiten van mensen op drift’, dat ‘we de wereld niet van ons kunnen afsluiten’ en ‘niet dienen te bezuinigen op ontwikkelingshulp’, nog enkele van dat soort defensieve uitdrukkingen. De SP heeft tenminste nog een visie, ziet een duidelijke rol voor ons in VN verband, wil eerlijke en vrije handel en bescherming mensenrechten.
Opvallend vind ik dat geen van de partijen, zelfs de SP niet, het woord solidariteit uit het toetsenbord krijgt. Het verdelen van de centen, dat is waar het om draait. Vergelijk dat bijvoorbeeld met de terminologie uit de beginselprogramma’s van de jaren tachtig van het CDA, waarin vooropstonden, houd je vast vier hoofddoelen: gerechtigheid, gespreide verantwoordelijkheid, solidariteit, rentmeesterschap. En dat alles toegepast op in de internationale rechtsorde, steun aan de VN, een hervorming van politieke en economische verhoudingen in de wereld, respect voor fundamentele mensenrechten. Het zou het SP program van nu niet misstaan. Duidelijk is dat PvdA en SP de meest internationale gedachten hebben. De SP heeft het ook nog over samenwerken in de wereld, die partij overstijgt de Nederlandse modder, zeg maar.
Noem me een oude hippie en onverbeterlijke wereldverbeteraar. Het verkopen van gedachten over de minderbedeelden in de wereld, is niet sexy, trekt geen stemmers en brengt dus geen geld in het laatje van de politieke partijen. Tegen de stroom in wil ik volhouden dat de hunkering naar saamhorigheid en visie, van alle partijen, alleen tot stand kan komen als we boven die spreekwoordelijke eigen portemonnee uit weten te stijgen. Stap uit dat frame van centen schrapen. Alleen maar negativisme. Het bindt niet, maar verdeelt en heerst. Wat een verademing zou het zijn als een partij voor de verandering het lef had hard te verkondigen dat het in de politiek moet gaan om hoe we onze giga welvaart, grondstoffen, talenten en know-how eerlijk kunnen delen met de rest van de wereld. Of ben ik gewoon gek?