“Ja, we kunnen bevestigen dat de president de noodtoestand heeft opgeheven!”
De frisse Arabische lente is nu echt voorbij en gaat over in een lange bloedstollende zomer. Na de relatief vreedzame val van de Tunesische en Egyptische regimes, krijgen de opstanden in Libie, Syrie, Yemen, Bahrein een steeds wreder karakter. Uit ‘moeder van de wereld’ Umm al dinya en koploper Egypte zelf komen meldingen van mensenrechtenschendingen van het leger, de grote machthebber op dit moment. En het brave Marokko kreeg te maken met een grote bomaanslag. De stemming onder Arabische jongeren op Facebook slaat om. De euforie is voorbij. En het westen begint door te zappen naar euro, koninklijk en plaatselijk nieuws.
Moeten we toch weer gaan denken dat het nooit wat wordt in het Midden-Oosten? De berichten die ik zo links en rechts van de Arabische (sociale) media pluk, liegen er niet om. Khadaffi die bootvluchtelingen beschiet. In Bahrein waar het leger van Saudi-Arabie samen met de Bahreins koning de opstand neerslaat alsof het om een buitenlandse inmenging gaat, is niemand meer veilig. Artsen en patiënten verdwijnen uit het ziekenhuis. Het gebouw is omsingeld door tanks en militairen. Artsen zonder Grenzen daar luidt de noodklok:
‘Our medical teams then face the impossible choice of knowing that patients who need medical attention risk arrest and a serious deterioration of their health condition in prison. MSF (medecins sans frontieres) has seen the results of violence and torture perpetrated against those imprisoned, caused by beatings with iron rods, boots, hoses and cattle prods on the back, legs, buttocks, genitals and soles of the feet. MSF has also seen the serious impact of psychological abuse on those arrested, including extreme anxiety and fear as a result of sexual harassment and humiliation.’
Als artsen en zieken een bedreiging voor een staatshoofd vormen, dan moet je wel last van je geweten hebben. En zo waar, hetzelfde verschijnsel doet zich ook in Syrie voor, lees ik vandaag op twitter. Ook daar zijn dokters hun leven niet zeker, zelfs niet voor de oogarts die het land bestuurt, getuige deze tweet van Razaniyat uit Damascus: ‘Dr. Hussam Hamdan, Dr. Ahmad Hamdan & Yasser Debsh released from detention. Signs of torture appear on their bodies #Syria’. En wat dacht je van deze: ‘Siege on Daraa enters its 16th day. Banyas also under siege for the past five days. Food supplies not allowed to enter both cities’. Tanks zijn de stad Hama genaderd, juist ja, de stad waar Assad sr. naar schatting 20.000 opstandige burgers de dood injoeg in 1982.
Ze zullen daar vannacht niet lekker slapen.
Je zou nog kunnen zeggen dat de revoluties in Tunesie en Egypte gemakkelijk slaagden, maar persoonlijk word ik er wel een beetje moedeloos van toen ik net een verslag van Human Rights Watch in Egypte las dat er al 5600 burgers worden vastgehouden door de militairen, dat er censuur is ingesteld en martelingen plaatsvinden. Gaan ze die democratische verkiezingen in september halen, of gaat Egypte de kant van Syrie op?
De aandacht in het westen verslapt. De jasmijn is uitgebloeid. Khadaffi zit nog waar hij zit. De opstanden zijn van lange adem en complex. Goh, die Arabieren blijken ook nog zoveel verschillende gezichten te hebben. Soennieten in Syrie die hun regime steunen, anderen die het ten val willen brengen. Shi’ieten in Bahrein (meerderheid) die tegen hun soennitische leiders (minderheid) in op stand komen. Saudi-Arabie die de boel met leger en al in de kiem komt smoren op verzoek van Bahrein. Shi’tisch Iran dat zich achter het Bahreinise volk opstelt en de eigen shi’itische revolutionairen executeert.
Wat moet het westen hier mee? Allereerst zou ik zeggen geduld. En betrokkenheid. En alles nauw blijven volgen. En in contact komen met de rebellen. Revoluties gaan niet over een nacht ijs. Een beetje respect graag voor revolutionairen die decennia van angst moeten overwinnen en tegenover tanks staan. Verder: sancties, boycots, opheffen van (associatie)verdragen, het tot persona non grata verklaren van de engerds, inclusief Assad. Militair ingrijpen in Syrie is nu onmogelijk omdat de opstand nog niet algemeen is en er geen militairen zijn overgelopen naar de demonstranten. Maar het westen mag best wat meer zijn tanden laten zien, ook in de kwestie Bahrein trouwens. Vooral daar hebben we belangrijke olie en strategische belangen, en zou onze hypocrisie het wel weer kunnen gaan winnen.
Ik voor mij geef de hoop nog lang niet op. Eens een rebel, altijd een rebel. Ik blijf geloven in de kracht van de volkeren. ‘Al sjab joried. . .’ (het volk wil….) klinkt in alle toonaarden in de Arabische straten. De jongeren hebben een zelfbewustzijn laten zien die vorige generaties niet kenden. Een groot deel van de jongeren is de angst voorbij. En ook al slagen Assad, Saleh en al Khalifa er misschien in om op korte termijn een griezelige rust tot stand te brengen, hun eigen graf hebben ze met hun terreur gegraven.
Maar ik maak me wel steeds meer zorgen om de mannen, vrouwen en kinderen daarginds. ‘Rumors of the death of #Syria’s revolution have been greatly exaggerated. Regime has lost legitimacy & its demise is merely a matter of time’, was mijn laatste tweet uit Syrie voor vandaag. Daar houd ik het maar op.
.
Zeker is dat ieder land eigen achtergrond, structuren(economisch, politiek, cultureel, enz.) en idealen heeft. Ik denk dat het een grote fout is dat we met een woord, Arabisch, al deze verschillen negeren en verwachten dat ze allemaal zoals Egypte of Tunesie worden. Bovendien met deze twee is nog niets bekend. Na elke revolutie, moeten de structuren drastisch veranderen. Noch de structuren noch de functionarissen zijn veranderen in Egypte. De macht is in de handen van een van de generaals van de vormalige regime! Niets te zeggen over de geheime dienst en de andere instellingen. Ik hoop dat de Egyptische revolutie niet gekaapt wordt door de militairen en dat de mensen uiteindelijk zelf de macht in handen hebben. Ondanks de bovengenoemde verschillen, kunnen de landen in het Midden Oosten elkaar inspireren en Egypte speelt hier een belangrijke rol.
Omdat al deze revoluties zo nieuw zijn, zo ongekend, probeert iedereen door vergelijkingen te leren en te voorspellen. Ben het helemaal met je eens, laten ze elkaar maar eerst inspireren. En laten we er vrede mee hebben dat er ook fouten worden gemaakt, die hopelijk snel hersteld kunnen worden. Het zal niet zo gemakkelijk gaan als we in het begin misschien hoopten. Ik ben ook heel benieuwd naar hoe in Iran aangekeken wordt tegen misstappen zoals in Egypte.