Ze stellen een beetje teleur, de jongste producten van onze beide Kaders: Abdelkader Benali en Kader Abdolah. Boeken die willen meedeinen op de golven van de Arabische opstanden. En daarom las ik ze ook. De dag na verschijning kocht ik het boek van Abdelkader Benali Oost=West. Het gaat over de Nederlandse schrijver van Marokkaanse afkomst, die nieuwsgierig is naar de verwevenheid van oost en west, meldde de aankondiging. Hij had veel gereisd in de landen rond de Middellandse Zee en zou daar kond van doen.
Vol verwachting begon ik eraan, natuurlijk wilde ik meer weten over de achtergronden van de opstanden nu. Maar hoe is het mogelijk dat de uitgever met een verzameling artikelen komt waarvan de oudste dateert uit 2004? De situatie in het Midden-Oosten verandert dagelijks zo ingrijpend, dat ik nu al nauwelijks kan bijhouden wat er zich voor nieuwe ontwikkelingen voordoen. Wat voegt dan de beschrijving van het dagelijks leven in Jeruzalem in 2005 toe, nog ver voor de verwoestende Israelische oorlog in de Gazastrook in 2009 dus die, laten we zeggen, nogal ingrijpend was?
Begrijp me niet verkeerd, Bruiloft aan Zee van Benali vond ik een prachtig boek. Maar deze is helaas een beetje overbodig. Teleurstellend ook temeer daar Benali met zijn kennis van twee culturen de aangewezen persoon zou kunnen zijn om bruggen te slaan. Maar hij wil juist graag op afstand blijven, zegt hij keer op keer en noemt zichzelf Kuifje in Gaza, Kuifje in Jeruzalem etc. Misschien komen daardoor zijn observaties niet tot leven. Zoals deze in een ziekenhuis in Gaza: ‘ Het is een treurige aanblik.’ Over iemand die gaat sterven.
De Koning van Kader Abdollah werd geplugd als een verhaal dat de achtergronden schetst van de revolutie in Iran tegen de sjah eind negentiende eeuw. Het heet een roman te zijn, maar al lezende blijkt het eigenlijk veel meer een historische roman. Toch is het te vlak geschreven voor een roman. En als je het leest als een geschiedenis vraag je je voortdurend af wat feit is en wat fictie. Daarbij komt dat Kader Abdolah alleen de figuur van de sjah uitdiept, die wreed over zijn volk regeert. Waardoor we niets meer over de Iraniers te weten komen dan dat ze arm en analfabeet zijn. Hoe het komt dat ze nu het meest belezen en ontwikkelde volk van het Midden-Oosten zijn, is me een volstrekt raadsel. Althans, van de Koning kon ik daarover niets leren.
Noch de ene noch de andere schrijver slaagt erin de volkeren waar het nu allemaal om gaat tot leven te wekken. Ik had ze graag willen vragen waar die bewuste of bewuste distantie vandaan komt. Wie meer te weten wil komen over de toestand in het Midden-Oosten, wende zich tot Facebook.