polder ontmoet de oost en de west

Nee, natuurlijk had Auke de Leeuw niemand willen kwetsen met zijn gedicht over zijn oudoom, voormalig SS-er. Een gedicht dat inmiddels een nationale kwestie is geworden omdat het Nationaal Comite 4 en 5 mei het op het allerlaatste moment terugtrok van voordracht op de Dam na kritiek uit joodse hoek en van nabestaanden van Duitse en Japanse oorlogslachtoffers. Tot die laatste groep reken ik ook mezelf. Hoe hadden ze het ooit kunnen accepteren, dat is voor mij de vraag.

Auke heeft inderdaad een mooi gedicht gemaakt en zijn verontschuldiging vind ik ontroerend, ook omdat hij niets heeft fout gedaan. Het was een herdenkingsgedicht voor zijn oudoom, een persoonlijk verhaal, dat de herinnering aan WOII levend houdt. Maar dat dit gedicht nooit gebruikt had moeten worden voor een collectieve herdenking, dat had het Comite toch direct moeten inzien?

De twee minuten stilte per jaar, meer is het niet, daarin denken wij aan de dood van onschuldigen, mensen die gevallen zijn door het geweld van anderen. Die twee minuten per jaar, meer is het echt niet. En juist dan zouden we nu ook de daders moeten gedenken? ‘Omdat ook Dirk Siebe niet vergeten mag worden’ dichtte Auke. Nee. De nationale herdenking is er voor de onschuldigen, het is een van de weinige collectieve tradities die ertoe moet bijdragen dat die gewelddadigheden nooit meer zullen gebeuren. Voor Dirk Siebe, die vrijwillig in dienst ging bij de SS, is daarin geen plaats. En Auke had in bescherming moeten worden genomen.

Het Comite heeft hier persoonlijk herdenken en collectief leed door elkaar gehaald. Dat is logisch, we leven in een tijdperk waarin individualisme het wint van gemeenschappelijkheid. Maar die kleine twee minuten zijn bestemd als eerbetoon aan slachtoffers. Aan hen alleen.