(geschreven samen met Frank Bosman, cultuurtheoloog, auteur van: God houdt wel van een geintje. Een kleine theologie van de humor. Verschijnt in november)
Verkorte versie gepubliceerd in GPD-bladen, 5 oktober 2012
Komt een oud wijfje bij de profeet Mohammed, vraagt ze: ‘Kom ik later in t paradijs?’ Zegt de profeet met een twinkeling in zijn ogen: ’Nee voor oude vrouwen is er geen plaats.’ Nadat de vrouw snikkend is weggelopen, roept hij een van zijn helpers en zegt: ’Zeg haar dat Allah heeft beloofd dat de vrouwen in het paradijs puur en maagdelijk zullen zijn.’ (overleveringen)
Hoe vaak hebben we het de afgelopen tijd moeten horen als moslims reageerden op westerse aanvallen op het geloof: ze hebben geen humor. En maar al te vaak wordt in een moeite door gesteld dat er met religieuzen in het algemeen niet kan worden gelachen. Nu blinken de reacties van bepaalde gelovigen op in hun ogen blasfemische humor ook vaak niet uit in fijngevoeligheid. Maar wat gebeurt er als we de zaken een omdraaien? Wellicht is het zo dat de beledigers zich niet meer voor kunnen stellen hoe het is zich gekrenkt te voelen in religieuze gevoelens. En dat dezen daarom hun toevlucht zoeken tot culturele vooroordelen, gebaseerd op gebrek aan kennis en veralgemenisering van gedrag van enkele fundi’s.
De meningmakerij ten opzichte van religie blijkt uit het stelselmatig afvinken van eeuwenoude en nieuwe rituelen en handelingen. Uiterlijke geloofskenmerken dragen in het openbaar als kruisjes, en de nieuwe varianten hoofddoeken en burqa’a’s; de bouw en plaats van gebedshuizen, ritueel slachten, de mogelijkheid van ambtenaren om het geweten te volgen en geen homo’s te trouwen en de jongensbesnijdenissen. Daarbij komt ook het niet meer hoeven betonen van respect jegens een ander geloof.
Ook politici en opiniemakers rationaliseren hun afkeer van die rituelen met allerhande argumenten waarbij de meeste erop neerkomen dat deze primitieve gewoonten nodig gemoderniseerd dienen te worden. Want achterhaald (het moderne achterlijk). ‘Slinger de hoofddoeken af, dames!’ riep voormalig linkse voorvrouw Femke Halsema, en ook later bleek ze niet te kunnen begrijpen hoe paternalistisch en kleinerend zij was.
Wat zit er nu achter deze toenemende intolerantie van onze maatschappij jegens geloof en gelovigen? Dat zijn allereerst de voortschrijdende secularisatie en individualisme. In een tijdperk waarin zelfontplooiing de belangrijkste opvoedingsnorm werd, is voor collectieve waarden steeds minder plaats. Daarbij heeft de ontkerkelijking ertoe geleid dat mensen niet meer bekend en vertrouwd zijn met de inhoud van geloof. Dat gelovigen vrijwillig delen van hun vrijheid opgeven voor een gemeenschappelijk idee staat haaks op het moderne beginsel van zelfontwikkeling.
Het komt algemeen tot uiting in het publieke debat en niet alleen bij de social media en bij populisten die religieuzen afdoen als gekkies en haatbaarden. Ook in de Tweede Kamer zien we bij alle partijen, met uitzondering van de kleine christelijke, zelfs hoe geloof als bedreigend wordt ervaren. De Partij van de Dieren en GroenLinks keren zich tegen ritueel slachten, PvdA en VVD tegen de weigerambtenaar, een partij als het CDA tegen de burqa’a.
Net als de populisten voeren politici en intellectuelen ook het recht op vrijheid van meningsuiting aan als zegevierend boven het recht op godsdienstuiting en bijbehorende tolerantie en respect. Dat deze moderne (en niet grondwettelijke) individualistische uitleg samenhangt met de tijdgeest en niet absoluut is, zien zij niet in. Nee, de nieuwe invulling hiervan is superieur, de enig mogelijke en gaat boven de conservatieve, vermoeide en onveranderbare godsdienstige rituelen, handelingen en uitleg. Dat moslims, joden en christenen deze zaken wel erg serieus nemen maakt hen in de ogen van de seculieren fanatiek en daarmee humorloos.
De vertegenwoordigers van deze nieuwe seculiere religie zou wat meer bescheidenheid passen. De meerderheid van de wereldbevolking is religieus. Politici en opiniemakers doen er goed aan zich terughoudend op te stellen in hun oordeel over gelovigen, die een grote minderheid vormen in Nederland. Echter zonder blind te worden voor religieus gefundeerd geweld. En eveneens zonder de vrijheid van meningsuiting te beknotten, die de (satirische) religiekritiek insluit. Enige atheistische zelfreflectie, relativering en humor zouden geen kwaad kunnen.
Beste Tineke,
Ik heb je artikel in de krant gelezen. Ik kon niet geloven wat ik las. Nu zie ik je website, en nu begrijp ik meteen waar die onzin uit de Gelderlander vandaan komt.
Ik ben verre van klootjesvolk, maar ik wil me wel nu eens als zodanig uitspreken: Heb je ze wel allemaal op een rijtje als je schrijft wat jij in dat artikel schrijft? Mag ik een voorbeeld geven:
Quote: ” Wat zit er nu achter deze toenemende intolerantie van onze maatschappij jegens geloof en gelovigen. Dat zijn ten eerste de voortschrijdende securalisatie en het individualisme In een tijdperk waarin zelfontplooing de belangrijkste opvoedingsnorm is geworden is voor collectieve ‘waarden’ steeds minder plaats. Daarbij heeft de ontkerkelijking (als sind ’65 aan de gang Tineke!) ertoe geleid dat mensen niet meer bekend zijn met de inhoud van het geloof. ”
Beste Tineke, alles wat pijn doet, daar wil God mee zeggen, pas op je lichaam. Als mensen elkaar dus extreem pijn gaan doen (kleine kindjes besnijden) dan mag je van GoddienstWAANZIN spreken. Zo ook met dieren de keel doorsnijden.
Jij noemt dat ‘recht op Godsdienstuiting’ maar het is GodsdienstWAANZIN, die in sommige landen van oudsher nog extreem veel verder doorschiet, dan hier nu een toenemende mate van Godsdienstwaanzin is te constateren. Zelfs een hoofddoekje is een schreeuw naar iedereen in dit seculiere land: “Ik ben BOVENAL moslim”. Lang geleden liepen alleen zustertjes (met een ‘baan’ in de Katholieke Kerk) in dit land met zo’n herkenning op hun hoofd. NOOIT hebben hier Christelijke jonge meisjes in deze getale met hoofddoekjes gelopen in het verleden in de straat, toch? En nu wordt het Geloof aan mensen opgedrongen die daar in veel gevallen helemaal niet mee geconfronteerd WILLEN WORDEN.
Je schrijft: “De vertegenwoordigers van deze nieuwe seculiere ‘religie’ zou wat meer bescheidenheid passen.” ‘Silmme’ maar volstrekt onterechte manier om het ‘om te draaien’. De Geloofsgemeenschap zou nu juist wat meer bescheidenheid passen, Tineke! Met de toenemende uitingen in onze maatsschappij, vrijwel volledig toe te kennen aan de zeer grote groep Moslims in dit land, ontstaat er EVIDENT ergernis en tegengas. We zijn niet voor niets al bijna 50 jaar aan het ontkerkelijken.
Tineke, een tip: lees het boek van Arabist Hans Jansen over de kruisvaarders als je dat nog niet hebt gedaan. Beperk je in tot de laatste twee hoofdstukken uit dat boek, en er wordt je daar HAARFIJN en zeer goed onderbouwd uitgelegd wat er loos is. Een must-read voor elke Nederlander, maar zeker voor jou.
http://www.bol.com/nl/p/op-op-ten-strijde-jeruzalem-bevrijden/1001004011575411/
Marcel Krell
Beste Marcel,
Bedankt voor je uitgebreide reactie, je snapt dat ik het grondig met je oneens ben. Laat ik je allereerst vragen waar de felheid van je toon vandaan komt. Waarom ben je zo tegen religie, tegen gelovigen in het algemeen? Wat doen ze jou aan? Dwingen ze je tot besnijdenis? Dwingen ze jou om halal/kosjer vlees te eten? Dwingen ze jou een keppel of kruis te dragen? Het antwoord is natuurlijk nee.
Breng tolerantie op voor anderen die anders in het leven staan dan jij. Waarom moeten ze jouw ideeen overnemen als jij die van hen niet opgedrongen krijgt?
Ik heb een boekje van Hans Jansen gelezen, deze man schrijft puur vanuit afkeer tegen de islam.
Mijn kennis van de islam heb ik zeven jaar persoonlijk opgedaan in een moslim land, ik denk dat ik meer ervaringsdeskundige ben dan hij en sterker nog: mijn verblijf heeft me geleerd te zien hoe belangrijk geloof is voor anderen. Gun jij dat hen die ruimte ook.
groet,
tineke
Tineke,
Naïviteit kent geen grenzen bij jou, zo lijkt het. Het feit dat je daar zeven jaar gewoond hebt, heeft nu juist je helderheid van geest geen goed gedaan.
“Wat doen ze jou aan? Dwingen ze je tot besnijdenis?” Moet ik hier serieus op in gaan? Hoe oud zijn die jochies wanneer ze besneden worden? Vrije wil? Ha. Waarom mag je dan geen Christen zijn in het Midden-Oosten? Mag ik je ziekelijk naief noemen?
“Ik heb een boekje van Hans Jansen gelezen, deze man schrijft puur vanuit afkeer tegen de islam.”
Deze opmerking toont aan dat je last hebt van vooroordelen, en niet zo’n beetje ook.
Nogmaals, lees het betreffende boek van Hans Jansen, want het is zo genuanceerd geschreven dat ik het bij wijze van spreken bijna had weggelegd.
De laatste twee hoofdstukken beschrijven FEITELIJK en op een extreem goed onderbouwde en genuanceerde manier waarom jij zo naief bent.
Vrije wil? Mag ik even lachen…? Hahahaha. Wel eens gehoord van het fenomeen groepsdruk .
En je gaat ook niet in op het feit dat dieren en mensen martelen te ver gaat, wat het ‘excuus’ ook is. Wat begrijp je daar niet aan?
Als jij je op jou leeftijd wilt laten pijn doen, moet je dat inderdaad zelf weten. Ik kan je wel dit vertellen; er zijn landen waar de groepsdruk zo enorm is, dat meisjes geen andere keus zien dan zich toch maar ONVERDOOFD hun clitoris en schaamlippen te laten wegsnijden uit naam van… groepsdruk uiteindelijk. Ik heb een documentaire daarover gezien op tv, jij ook? Waarom dan toch zo grenzeloos naief?
Iedereen mag Geloven wat hij/zij wil, maar pijn lijden heeft niets met Godsdienstvrijheid te maken. Nooit! Nogmaals: lees het boek van Jansen, daar staat in beschreven waarom er pijn geleden moet worden, en waarom er al die gebruiken en verplichtingen zijn. Daar zit een filosofie achter. Jansen legt je wetenschappelijk uit dat blijkt hoe MEER gebruiken, rituelen, verplichtigen er zijn, hoe meer… (ik ga de clou hier niet verklappen).
Nieuwsgierig?
http://www.bol.com/nl/p/op-op-ten-strijde-jeruzalem-bevrijden/1001004011575411/
En als je de politieke correctheid even helemaal naast je wilt neer leggen moet je een paar filmpjes achter elkaar beluisteren van Pat Condell:
http://www.patcondell.com/
We leven hier nu eenmaal in een seculiere maatschappij. Het is niet anders. Je mag geloven wat je wilt, maar het mag het dagelijkse leven niet teveel in de weg staan.
Beste Marcel,
Nogmaals, waar wind je je over op? Dat is de grap met die verontwaardiging over religieuze uitingen, het zijn vooral de mensen die er niets mee te maken hebben die er boos over worden. Waar blijven de horden besnedenen? Zie jij ze demonstreren tegen deze zogenaamde verminking? Zowel joden als moslims lijden er niet onder zo te merken. Whats your problem?
Mijn zoons zijn besneden. Ik heb ze laatst gevraagd hoe ze het vonden dat hun ouders voor hen besloten tot deze verminking van hun babylijf over te gaan. Ze haalden hun schouders op en zeiden: ‘Boeien.’ En gingen weer door met gamen.
Haal geen dingen door elkaar. Vrouwenbesnijdenis is verminking omdat het ervoor zorgt dat lichaamsdelen niet meer functioneren. Het is een verschijnsel dat geen islamitische oorsprong heeft, het is afkomstig uit Afrika, is cultureel bepaald en komt in de meeste moslim landen niet voor (muv een deel van Afrika). Het is geen islamitisch gebod.
Ok, het hoofdstuk dieren martelen. Ooit gehoord van de bio-industrie? Plofkip, kistkalf. Het leven van de dieren daar is vanaf conceptie tot staaf in de nek een lange martelgang. Wat een hypocrisie. Ritueel slachten gebeurt al millennia lang, op veel kleinere schaal dan wat jij en ik en het hele westen bij elkaar loopt te consumeren, zonder dat mensen er een probleem in zagen.
Hier in het westen leven we idd in een seculiere mij. ja, dat klopt. Maar onze maatschappij heeft zich er altijd op voor laten staan tolerant te zijn tov minderheden. En nog iets: het gros van de inwoners dezer aardkloot is religieus. Het zal toch wel ergens nut hebben.
Naief? Ik geloof dat ik in zeven jaar Midden-Oosten toch wel enige levenservaring heb opgedaan met bommen en granaten, besnedenen en onbesnedenen, religieus fanatieken en gematigden. Respect man, daar komt alles op neer.
hartelijke groet,
tineke
Tineke, laatste reactie.
LEES de laatste twee hoofdstukken van het boek van Jansen. Dan praten we verder.
“Maar onze maatschappij heeft zich er altijd op voor laten staan tolerant te zijn tov minderheden. ”
Tinke, het is zoals het is tegenwoordig, en niet zzonder reden. blijkbaar denkt de maatschappij er nu anders over. Niets gebeurd zonder reden.
Lees het boek van Jansen.
Hoi Marcel,
Laat ik voorop zeggen dat ik altijd in ben voor een goede discussie, dus wat mij betreft kunnen we nog wel even doorgaan. Ik waardeer het dat je de moeite neemt om serieus met mij in debat te gaan.
Ik moet het boek van Jansen van je lezen. Wil ik best nog een keertje doen. Ga jij dan praten met een paar moslims, joden en christenen en vraag hen wat het voor ze zou betekenen als ze hun voorschriften niet meer mogen uitvoeren. Deal?
Verder Marcel, ‘gebeuren dingen niet zonder reden’? Wat bedoel je daar mee? De maatschappij dat ben jij en ik. Als er dingen gebeuren waar we het niet mee eens zijn kunnen we gelukkig de pen pakken om ons ongenoegen uit te spreken en elkaar bestoken. Ik ben geen fatalist en jij ook niet.
groet
tineke