Een beetje gemakkelijk, al die zure Nederlandse commentaren die ik hoor en lees over de toekomst van de Arabische lente. Terwijl mijn Arabische Facebookvrienden, van Tunesie tot Irak, zich nog steeds euforisch tonen over de dood van Khaddafi en grappen blijven maken, schrijven de Nederlanders dat ze hun hart vasthouden voor de toekomst van Libie. Ineens lijken ze begaan met deze landen en volkeren, sinds die zichzelf op de kaart hebben gezet.
Koud enkele dagen na de dood van de dictator, vraagt Lex Runderkamp van het NOS journaal met het opgeheven Hollandse vingertje aan de Libische voorzitter van de overgangsraad of de sharia inderdaad ingevoerd gaat worden, zoals hij terloops had gezegd. Alsof er al een blauwdruk ligt in het land waar door de oorlog niet eens meer overal drinkwater is te krijgen. Terecht antwoordt deze ontwijkend, en geirriteerd: mogen de Libiers even van de bevrijding genieten? En ik zag hem denken: wanneer ruimen jullie je eigen eurozooi op?
Er zal nog veel meer gebeuren op de golven van de Arabische lente wat wij niet leuk vinden. Zoals een overwinning in Tunesie van een islamitische partij. Kleine voetnoot: de waarnemers verklaarden unaniem, de verkiezingen waren vrij en eerlijk. Een tweede noot: de opkomst was 90 procent, daar kunnen wij, profeten van de democratie, nog wat van leren.
En ja, er zullen fouten worden gemaakt. Maar dan zijn het wel hun eigen fouten, en niet meer die van dictators die er de steun van het westen mee verdienden. Uhm, hebben wijzelf sinds 1648 ook niet een beetje mogen experimenteren met democratie? Ik neem aan dat we het er in ieder geval over eens zijn dat onze westerse samenleving nog steeds niet de staat van perfectie heeft bereikt (ik noem maar een zijstraat, populisme, economische crisis, sociale crisis, culturele crisis etc)
Het westerse negativisme komt volgens mij in de eerste plaats voort uit een gebrek aan inlevingsvermogen en verder door anti-islamitische, orientaalse vooroordelen. Omdat onze landen zich nooit hebben verdiept in het leed van de volkeren in het Midden-Oosten en Noord-Afrika van de afgelopen decennia, kunnen westerlingen ook niet invoelen was het is om echt bevrijd te zijn. Opnieuw geboren, was hij, zei de Nederlands-Libische Mohammad Khattal enkele dagen geleden. Zonder pathos. Maar met ogen die staalden. Ja, uit onze mond zou zo’n zin hilarisch klinken. Ziet u het verschil?
Over de overheersende anti-islam gevoelens, van rechts tot links, zal ik kort zijn. Ons overgeindividualiseerde westen ‘heeft niets, met, zeg maar’ gemeenschappelijke gewoonten en voorschriften die opofferingen vergen van personen. Dat doen we af met primitief. Alsof een individualistische maatschappij verder geevolueerd is. Maar het is toch echt meer ons probleem dan dat van de islam, of welke andere religie dan ook, want wij atheisten zijn op deze erg religieuze aardkloot sterk in de minderheid.
Laat die westerse arrogantie nou eens varen. Waar was het westen, toen de Tunesisische dictator zijn politieke tegenstanders liet oppakken en uitschakelde? Wat deed het westen met de kennis (verspreid door allerlei mensenrechtenorganisaties) dat Khadaffi folterkamers had, waarin niet alleen gemarteld, maar ook verkracht en gemoord werd? Wie trad er op tegen de Egyptische president Mubarak die oppositiepartijen verbood en critici, journalisten en opponenten liet vermoorden? Waar waren toen al die westerse landen, kampioenen van het vrije woord? Ik zal het zeggen. Ze hielden zich stil. Geen woord kwam uit hun mond, want de dictators hielden moslim fundamentalisten onder de duim, leverden ons olie, en waren vrienden van Israel.
Maar die tijd is voorbij. Like it or not.
Nog een woord over het verspreiden van de gruwelijke beelden van de laatste momenten van Khadaffi. Arnon Grunberg noemt het kijken naar een pornofilm, en beschouwt nieuws dus als een vorm van amusement. Voor de Libiers betekende een levende Khadaffi geweld, onderdrukking, iemand die hun er dagelijks aan herinnerde wat het was om niet vrij te zijn. De beelden betekenden verlossing. Daarom was het nieuws. De reactie van het Libische volk die zo zijn dood wenste, de vreugde erom, de bevrijding erna, daar gaat het om. Nee, Libiers hebben geen erfelijke bloeddorst. Ze zijn veertig jaar gruwelijk onderdrukt. Herinnert u zich de dood van Musolini? De Ceausescus?
Ik heb als vaker geschreven dat ik pas over een jaar wil oordelen over wat we de Arabische Lente noemen. Maar je hebt een punt als je zegt dat we niet met westerse ogen naar de ontwikkelingen moeten kijken en dat de fouten die gemaakt worden tenminste de eigen fouten zijn. Het doet me denken aan een interview met Garbriel Garcia Marquez, twintig jaar geleden. Gevraagd naar de toestanden in Zuid-Amerika in het algemeen en zijn geboorteland Colombia in het bijzonder zei hij: mogen wij alstublieft onze eigen middeleeuwen doormaken.
En wat die beelden betreft. Ik heb veel kerken gezien waar een doorboorde man aan een kruis hing ten teken van verlossing. Geen mens die er aanstoot aan nam.
Hoi Jan,
Kijk dat is nou toch het mooie van een blog, dat je elkaar kunt naderen. Natuurlijk zullen de gevolgen moeten blijken, maar in het Midden-Oosten waren er geen grote in het verleden behaalde resultaten op het gebied van natievorming, laat staan garanties voor de toekomst. De Arabische volkeren staan aan de wieg van geheel nieuwe staatsstructuren, en dat is juist zo vreselijk boeiend. Maar dat neemt niet weg dat ik nu alleen maar heel enthousiast kan zijn over de val van die dictators en de vreugde en opluchting van de mensen daar deel. Bukra, morgen zien we wel weer.
Overigens weet ik niet of die vergelijking met de Colombiaanse middeleeuwen opgaat. Dan lijkt het weer alsof die Arabische cultuur 500 jaar achterloopt, achterlijk is. Ja, ze zullen nog veel moeten ontwikkelen. Maar als je bedenkt dat wij hier in het westen in een gigantische crisis zitten die zich op allerlei manieren uit, en die sterk doet denken aan verval in het verleden, dan vraag ik mij af hoe hoog onze beschaving nog wel ontwikkeld is en of wij niet bijv. ten tijde van de Verlichting er beter aan toe waren, moreel gesproken.
Die van die gekruisigde vind ik erg mooi.
groet
tineke